Τελευταίως, το θέµα της παγκοσµιοποίησης έχει γίνει πολύ επίκαιρο ειδικά µε τις εκλογές στην Αµερική, µε το ποντάρισµα του Trump και σ’ αυτό και µε τις αύξηση των εθνικιστών στην Ευρώπη. O περισσότερος κόσµος είναι κάπως συγκεχυµένος όταν µιλάει για παγκοσµιοποίηση. Κάθε ένας τη βλέπει από τη σκοπιά του και από το συµφέρον του. Παγκοσµιοποίηση ή διεθνοποίηση είναι η αυτονόµηση όλων εκείνων των παραµέτρων (οικονοµία, επικοινωνία κλπ) οι οποίες µέχρι πρόσφατα (µερικές δεκαετίες) επεδίωκαν να έχουν σύνορα µέσα σε ένα κράτος - προστάτη. Παράµετροι που τείνουν να ελευθερώνονται και να διαχέονται, ακολουθώντας την παγκοσµιοποίηση, είναι το εµπόριο, η κοινωνική δοµή, η τεχνολογία, η κουλτούρα, το πολιτικό σύστηµα, η γνώση κλπ. O όρος συχνά χρησιµοποιείται στην επιχειρηµατολογία την ανάγκη µιας νέας καθολικού τύπου ηγεµονίας στον κόσµο. O όρος χρησιµοποιείται τουλάχιστον από το 1944 και ο πρώτος που τον χρησιµοποίησε σε οικονοµικό πλαίσιο ήταν ο Θήοντορ Λέβιτ.
Oρισµός: Ένας τυπικός, αν και περιοριστικός, ορισµός είναι αυτός που δίνει το ∆ιεθνές Νοµισµατικό Ταµείο, ο οποίος δίνει έµφαση στην αυξανόµενη οικονοµική αλληλεξάρτηση των χωρών παγκόσµια µέσω του αυξανόµενου όγκου και ποικιλίας διεθνών συναλλαγών αγαθών και υπηρεσιών, της ελεύθερης ροής κεφαλαίου διεθνώς, και της γρήγορης και ευρείας διάχυσης της τεχνολογίας. . Παρόλο που η παγκοσµιοποίηση είναι ένα ιδιαίτερα περίπλοκο σύµπλεγµα φαινοµένων και σχέσεων, εντούτοις µπορεί κάποιος να διαχωρίσει διάφορες πτυχές της: • βιοµηχανική παγκοσµιοποίηση - η ενίσχυση και επέκταση των πολυεθνικών εταιρειών • χρηµατοπιστωτική παγκοσµιοποίηση - η ανάδυση παγκόσµιων χρηµατοπιστωτικών αγορών και η πιο εύκολη πρόσβαση σε εξωτερικές χρηµατοδοτήσεις για εταιρικούς και κρατικούς δανειζόµενους
• πολιτική παγκοσµιοποίηση - η επέκταση των πολιτικών συµφερόντων σε περιοχές και χώρες που δεν γειτνιάζουν µε τα πολιτικά ισχυρά κράτη • παγκοσµιοποίηση της πληροφόρησης - αύξηση της ροής πληροφόρησης µεταξύ γεωγραφικά µακρινών περιοχών • πολιτισµική παγκοσµιοποίηση - ανάπτυξη διαπολιτισµικών επαφών και δηµιουργία µιας παγκόσµιας κουλτούρας.
Σύµφωνα µε τον Ισµαήλ Σαρίφ, η παγκοσµιοποίηση είναι η παγκόσµια διαδικασία οµογενοποίησης τιµών, προϊόντων, απολαβών, τόκων, και κερδών. Η ανάπτυξη της παγκοσµιοποίησης έγκειται σε τρεις παράγοντες: στον ρόλο της µετανάστευσης ανθρώπων, στο διεθνές εµπόριο, και στις γρήγορες µετακινήσεις κεφαλαίων και την ολοκλήρωση των χρηµατοπιστωτικών αγορών.
Όπως προανέφερα η παγκοσµιοποίηση είναι περίπλοκο σύµπλεγµα φαινόµενων και σχέσεων, δεν είναι άσπρο - µαύρο. Το σηµερινό µείζον πρόβληµα είναι ότι η εργασία στον πλούσιο κόσµο αντικαθίσταται από την ανάθεση ανάλογης εργασίας σε φτωχότερες χώρες µε φθηνότερο µεροκάµατο, µε αποτέλεσµα να δηµιουργείται ανεργία σε ορισµένες τοπικές κοινωνίες.
∆ιάβαζα ότι ειδικά στη βιοµηχανία επίπλων και γενικά στην ελαφριά βιοµηχανία πχ στην Ιταλία ολόκληρα χωριά που επί πολλές γενιές έφτιαχναν καρέκλες οι εταιρείες έκλεισαν και µετέφεραν τη παραγωγή καρεκλών στη Κίνα και οι άνθρωποι εκεί έµειναν άνεργοι. Εδώ στον Πειραιά είχαµε µια οικογένεια που αυτή για πολλές γενιές έφτιαχνε κιθάρες και έκλεισε θυµάµαι εδώ και πολλά χρόνια γιατί κάποια εταιρεία από την Taiwan τις έφτιαχνε φθηνότερα. Ακόµα και η ναυπηγική τεχνογνωσία των ναυπηγείων του Νιάρχου στο Σκαραµαγκά και η οποία µεταδόθηκε σχεδόν σε όλη τη ναυπηγική ζώνη και είχαµε µια από τις καλύτερες ναυπηγοεπισκευαστικές ζώνες ειδικά το ναυπηγικό τµήµα µεταφέρθηκε στην Ασία σε ένα µεγάλο ποσοστό της. Θυµάµαι στις αρχές του ’70 η εταιρεία του Λιβανού έδωσε παραγγελία το πρώτο tanker στα νεοσύστατα τότε ναυπηγεία Hyundai της Κορέας τα οποία πήραν την τεχνογνωσία από τα στελέχη του Λιβανού οι οποίοι γνώριζαν τι βαπόρι ήθελαν και πως το ήθελαν οι οποίοι τότε µας ανέθεσαν στην εταιρεία µας Τεχνάβα να υπολογίσουµε και να σχεδιάσουµε όλο το σύστηµα σωληνώσεων µε αντίστοιχες κάσες - συστοιχία κρουνών κτλ και τα σχέδια τα οποία έκαναν δυο σχεδιαστές των Ελληνικών Ναυπηγείων του Νιάρχου και τους θεωρητικούς υπολογισµούς η αφεντιά µου για να ευλογήσω λίγο και τα γένια µου πάλι.
Η Hyundai έγινε το µεγαλύτερο ναυπηγείο του κόσµου και τα δικά µας ναυπηγεία έκλεισαν πέραν του φθηνότερου εργατικού δυναµικού που έχουν στην Ασία και για πολλούς άλλους λόγους οι οποίοι είναι γνωστοί. Αυτά που προανέφερα ως παράδειγµα είναι χειροπιαστά πλην της παγκοσµιοποίησης.
Γιατί τα γράφω όλα αυτά; Γιατί όλοι µας γενικά στο δυτικό κόσµο βοηθήσαµε τους Ασιάτες να αναπτυχθούν και να µας πάρουν τις δουλειές µας. Όµως αν το δει κανείς πιο σφαιρικά σήµερα στη παγκοσµιοποιηµένη κοινωνία για να επιζήσεις πρέπει να είσαι ανταγωνίσιµος και αν το δούµε ακόµα πιο σφαιρικά λόγο του ανταγωνισµού και την παγκοσµιοποίησης οι τιµές των πλοίων κατέβηκαν πολύ και ως εκ τούτου και το κόστος της µεταφοράς των προϊόντων που σηµαίνει πως και εµείς αγοράζουµε φθηνότερα προϊόντα και κάνουµε τη ζωή µας πιο εύκολη.
∆εν δίνει κανείς το know how του ευχάριστα, αναγκάζεται εκ των πραγµάτων, αν δεν τα δώσεις εσύ θα τα δώσει ο αντίπαλος άλλωστε τώρα µε την ευρεία διάδοση του ίντερνετ είναι δύσκολο να κρατήσεις τα µυστικά της παραγωγής και των προϊόντων για µεγάλο χρονικό διάστηµα, εκ των πραγµάτων είσαι αναγκασµένος να συνεργαστείς τουλάχιστο τα πρώτα χρόνια και να έχεις κάποια οφέλη από τη συνεργασία. Αυτό είναι προτιµότερο από το να κλείσεις τελείως. Αυτή τη φόρµουλα χρησιµοποίησαν / χρησιµοποιούν τα περισσότερα εργοστάσια της ∆ύσης.
Παρόµοιες περιπτώσεις µεταφοράς τεχνολογίας έχω προσωπικές αρκετές πχ. στο λιµάνι του Tianjin συνάντησα δύο Έλληνες τότε που οι Κινέζοι µας είχαν πλησιάσει να τους δώσουµε τεχνογνωσία για να φτιάξουν µία όµοια εταιρεία σαν την Τεχνάβα και µε ρωτάνε τι κάνετε εδώ; Τους λέω «ήθελαν να υπογράψουµε µια συµφωνία µε τους Κινέζους για να φτιάξουµε µια αντίστοιχη εταιρεία σαν την Τεχνάβα» και µου λένε να µην κάνουµε τίποτα γιατί θα πάρουν την τεχνογνωσία και θα σε αφήσουν «Εµείς έχουµε µια εταιρεία που φτιάχνουν καθίσµατα αυτοκινήτων και τα στέλνουµε στη Γερµανία στη Mercedes, αρχίσαµε εδώ και 5 χρόνια και αφού έµαθαν οι κινέζοι τη δουλειά, όχι µόνο µας έδιωξαν αλλά µας ανταγωνίζονται και στη Mercedes και κοντεύουµε να κλείσουµε». Εν συνεχεία για καλή µου τύχη που µου είπαν αυτό εγώ ζήτησα από τους Κινέζους ένα µεγάλο ποσό αν σπάσουν το συµβόλαιο και τελικά δε δέχτηκαν.
Βέβαια αν δούµε τη περίπτωση του χωριού της Ιταλίας ή την ναυπηγοεπισκευαστική µας βάση που έφυγαν όλες οι δουλειές και πήγαν στην Ασία θα είµαστε κάθετοι αντίθετοι στην παγκοσµιοποίηση. Βέβαια η ανάγκη λένε στην Χίο ξυπνάει τον αγωγιάτη, αναγκαστήκαµε να στραφούµε σε άλλες αγορές και ενώ παλιά ο τζίρος µας ήταν 80% στην Ελλάδα, φτιάχνονταν τότε καµιά σαρανταπενταριά µικρά και µεγάλα βαπόρια και µετασκευές το χρόνο ενώ τώρα ελάχιστα τέσσερα - πέντε.
Εµείς επικεντρωθήκαµε κυρίως στην Ασία και στις υπηρεσίες ανά τον κόσµο και έτσι επιζήσαµε και αντιστράφηκαν οι σχέσεις - τώρα 80% εξωτερικό και 20% από Ελλάδα. Βέβαια ορισµένοι ανταγωνιστές είχαν την ατυχία να µην τα καταφέρουν. Όµως τον τελικό ενισχυτικό ορό µε διαχρονική βιωσιµότητα στη παγκοσµιοποίηση είναι το internet µε τις υπερπόντιες διασυνδέσεις στην υφήλιο και φυσικά το cloud (…σύννεφο…).
Για µένα δεν υπάρχει επιστροφή. Κατά το παράδειγµα του µακαρίτη του Αβέρωφ η παγκοσµιοποίηση είναι το µαντρί µε τα πρόβατα, όποιος µείνει απέξω θα τον φάει ο Λύκος, απτό παράδειγµα η Αλβανία του Χότζα που αποµονώθηκε.
Ειδικά για τους συντρόφους και µη οι οποίοι ναι µεν υποστηρίζουν πως σύµφωνα µε τα µανιφέστα δεν υπάρχουν σύνορα, «προλεταριάτα όλου του λαού ενωθείτε» εντούτοις είναι αντίθετοι στη παγκοσµιοποίηση, βγάλτε εσείς συµπέρασµα…
Από την άλλη πλευρά φέρνω ως παράδειγµα την εταιρεία µας πάλι, πήραµε τεχνογνωσία από µία αγγλική εταιρεία και φτιάξαµε ένα εργοστάσιο για πλαστικές βάρκες και καπόνια (γερανοί βαρκών). Τα πήγαµε πολύ καλά, εµείς βελτιώσαµε τους όρους παραγωγής και στο τέλος γίναµε ενδοεταιρικά ανταγωνιστές αφού πέραν από το µεροκάµατο που ήταν τότε φθηνότερο από την Αγγλία είχαµε και 30% λιγότερες εργατοώρες για να φτιάξουµε µια βάρκα… Βλέπετε ότι εµείς οι Έλληνες είµαστε σκεπτόµενοι εργάτες και «πατεντάδες». Το µητρικό εργοστάσιο της Αγγλίας έκλεισε, το δικό µας το πουλήσαµε και υπάρχει ακόµα. Oι Άγγλοι τότε έπνεαν τα µένεα…
Επίσης ένας άλλος φίλος µου είχε ένα εργοστάσιο που φτιάχνουν µηχανήµατα που φτιάχνουν παπούτσια, είναι πρωτοποριακός, αυτοδηµιούργητος και από τα λίγα µοναδικά εργοστάσια στον κόσµο, πουλάει αρκετά µηχανήµατα ανά τον κόσµο, και στην Κίνα οι οποίοι συνέχεια τον κυνηγούν να συνεργαστούν, ο οποίος δεν συγκατατίθεται. Τον αντιγράφουν όµως µέχρι να τον αντιγράψουν αυτός βγάζει κάτι καλύτερο αλλά είναι και αυτός αναγκασµένος να ακολουθεί την ρότα της παγκοσµιοποίησης. Η µοντέρνα τεχνολογία έχει αλλάξει τις συνθήκες εργασίας και η παγκοσµιοποίηση έχει ενισχύσει το διεθνή ανταγωνισµό. Κάποτε γενιές εργατών δούλευαν στην ίδια δουλειά, τώρα πλέον µέσα σε λίγα χρόνια οι απαιτήσεις είναι τέτοιες που περίπου 40% των εργαζοµένων σε πέντε χρόνια θα πρέπει να αλλάξουν εργασία-επάγγελµα.
Σίγουρα η παγκοσµιοποίηση δηµιουργεί πολλά προβλήµατα στις τοπικές κοινωνίες που εξαρτώνται κυρίως από ένα προϊόν ή µία υπηρεσία πχ παραγωγή καρέκλας όµως σήµερα η πρόκληση είναι να βρεθούν θέσεις εργασίας γι’ αυτούς του εργαζοµένους που έχουν εκτοπιστεί. Πρέπει να επινοηθούν νέες θέσεις εργασίας αλλά σαν τελευταίο αντίδοτο θα πρέπει να γίνει αποδεκτή και η ανεργία η οποία πρέπει να αµοίβεται ικανοποιητικά από το κράτος. Επίσης µια άλλη τελική λύση θα είναι να µοιραστούν τις υπάρχουσες εργασίες περισσότεροι εργαζόµενοι.
Τι είναι καλύτερο; Να έχουν ορισµένοι δουλειά ή κανένας; Λέω κανένας γιατί εδώ στην Ελλάδα και στην Ευρώπη έχουν κλείσει πολλές επιχειρήσεις επειδή δεν υπάρχει η ευελιξία των απολύσεων. Θυµάµαι ο Νιάρχος έλεγε τότε από τους 6.000 αφήστε µε να απολύσω 1.000 για να γίνω ανταγωνίσιµος και όταν ανακάµψω θα τους επαναπροσλάβω. ∆υστυχώς τα ναυπηγεία έκλεισαν, όχι ότι είναι ο κύριος λόγος αλλά από τους κυριότερους. Η επιχείρηση για να επιζήσει στη παγκοσµιοποιηµένη αγορά πρέπει ο εργαζόµενος να έχει δικαίωµα να απεργήσει αλλά και ο εργοδότης να απολύσει για να υπάρχει αν θέλετε ισορροπία διαφορετικά οι επιχειρήσεις κλείνουν. Όσοι µένουν χωρίς µια ενδιαφέρουσα εργασία σε παρατεταµένο χρονικό διάστηµα έχουν κάθε λόγο να είναι θυµωµένοι. Η παγκοσµιοποίηση όµως έχει βοηθήσει σηµαντικά τους φτωχούς όλου του κόσµου και είναι λάθος να στοχοποιείται από συντρόφους και µη ότι είναι η κύρια αιτία της κατάστασης, είναι µια αιτία σε µεµονωµένες καταστάσεις αλλά ο κύριος λόγος για µένα είναι ότι οι ίδιοι οι άνεργοι δεν κάνουν τίποτα για τον εαυτό τους, να επιµορφωθούν και να βρουν οποιαδήποτε δουλειά µέχρι να περάσει η κρίση. Τα οφέλη της παγκοσµιοποίησης µπορούν να διατηρηθούν και να επεκταθούν αν οι κερδισµένοι από αυτούς αποζηµιώσουν / µοιραστούν ένα µέρος του όλου µε τους χαµένους. Πρέπει να βρεθεί µια δίκαιη φόρµουλα και την κύρια ευθύνη γι’ αυτό την έχει το κράτος.
Το πώς θα αποζηµιωθούν οι χαµένοι της παγκοσµιοποίησης θα είναι ένα µακροοικονοµικό στοίχηµα των ετών που έρχονται. . O λαϊκισµός του παρελθόντος σε πολλά θέµατα και στη παγκοσµιοποίηση δεν ισχύει πλέον, όπως δεξιοί / αριστεροί, φιλελεύθεροι / συντηρητικοί. O κόσµος πλέον αρχίζει να γίνεται πιο ρεαλιστής και βλέπει τα πράγµατα από άλλη σκοπιά. Τώρα µας έχουν πάρει σβάρνα όλους. Oι καινούριες απαιτήσεις των καιρών για να κρατήσουµε τις εργασίες µας και να βγάλουµε καινοτόµα προϊόντα και υπηρεσίες κρατώντας πάντα στο µυαλό µας αυτό που λένε οι Εβραίοι για τα µαγαζιά, τοποθεσία, τοποθεσία, τοποθεσία έτσι και δια τη διασφάλιση της εργασίας µας θα έλεγα επιµόρφωση, επιµόρφωση, επιµόρφωση. O ανταγωνισµός είναι παγκόσµιος και κανένα κράτος δε µπορεί να σε προστατέψει. .
Το παγκοσµιοποιηµένο σύστηµα έχει τους όρους του, κυρίως της προσφοράς και της ζήτησης, δυστυχώς στην Ελλάδα παρόλο που έχουν κάνει αρκετά σε αυτόν τον τοµέα και έχουµε αρκετά ανταγωνίσιµα προϊόντα και δεν εννοώ µόνο λάδι και σταφίδες, θα πρέπει να κάνουµε περισσότερα πχ είµαστε τροµερά ανταγωνίσιµοι στην εξαγωγή πνευµατικού υλικού, κάπου 400.000 άνθρωποι έχουν φύγει στο εξωτερικό και είναι µια εξαγωγή µε κυρίως αρνητικό πρόσηµο παρόλο που µειώνει την ανεργία. Κάπου διάβασα ότι αυτοί στο βωµό της παγκοσµιοποίησης προσφέρουν εννέα δις στις χώρες που εργάζονται και φυσικά που χάνει η Ελλάδα.
Ας ελπίσουµε ότι θα φτιάξουµε τέτοιες συνθήκες στην Ελλάδα που τουλάχιστον ορισµένοι από αυτούς έχοντας αποκτήσει ευρωπαϊκή εµπειρία και νοοτροπία θα επιστρέψουν να µεταφέρουν µαζί τους αυτά που απέκτησαν και να βοηθήσουν λίγο να αναπληρωθεί εν µέρει το κενό που χάθηκε/χάνεται για την Ελλάδα.
∆εν θα πρέπει εµείς οι Έλληνες να φοβόµαστε την παγκοσµιοποίηση. Εµείς την εισαγάγαµε και αυτήν, πριν από χιλιάδες χρόνια, µε τις αποικίες µας, µε τον Μέγα Αλέξανδρο, που εκεί δεν είµαστε σαν τους πρόσφατους αποικιοκράτες. Εκεί ενσωµατωθήκαµε µε τους λαούς που κατακτήσαµε και προοδεύσαµε µαζί τους.
