αξιοπιστία = το να είναι κανείς αξιόπιστος αξιόπιστος (άξιος+πιστός) = ο άξιος πίστεως, εµπιστοσύνης η λέξη συναντάται πρώτη φορά στον Πλάτωνα
Η αξιοπιστία είναι κάτι που κερδίζεται µε την πάροδο του χρόνου. ∆εν έρχεται αυτόµατα µε την εργασία ή την ιδιότητα. Αν θέλετε να πετύχετε γενικά στη ζωή σας πρέπει να είστε αξιόπιστος παντού, σε όλες τις φάσεις της ζωής σας, δηλαδή να λέτε µόνο αυτό που έχετε σκοπό να κάνετε και να το κάνετε. Αρχίζει νωρίς στη ζωή και τη σταδιοδροµία µας και χτίζεται µέρα µε τη µέρα, χρόνο µε τον χρόνο. Εφόσον οι άνθρωποι έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν περισσότερα για εσάς, µόνον τότε κερδίζεται (ή όχι) η πλήρης εµπιστοσύνη. Χωρίς τη σταθερή βάση της προσωπικής αξιοπιστίας, οι ηγέτες δεν έχουν καµία ελπίδα να στρατολογήσουν άλλους σε ένα κοινό όραµα και όσο πιο ασταθές είναι το έδαφος (η χρονική συγκυρία, οι συνθήκες, το παγκόσµιο περιβάλλον), τόσο πιο σταθερό πρέπει να είναι το θεµέλιο (η προσωπική αξιοπιστία). Ειδικά σε αβέβαιους καιρούς, η αξιοπιστία της ηγεσίας είναι απαραίτητη για τη δηµιουργία εµπιστοσύ-νης. Χωρίς αξιοπιστία τίποτα δεν µπορεί να χτιστεί - τουλάχιστον τίποτα που να µπορεί να επιβιώσει στη δοκιµασία του χρόνου. Η αξιοπιστία κάνει τη διαφορά. Για να είσαι “ηγέτης” πρέπει να είσαι αξιόπιστος και όταν γράφω “ηγέτης” εννοώ όλους µας, γιατί όλοι µας είµαστε κάπου ηγέτες, π.χ. στην οικογένειά µας, σε µια µικρή οµάδα, σε µικρές επιχειρήσεις, ο παπάς στην εκκλησία, ο δάσκαλος στο σχο-λείο, ο στρατιωτικός στη µονάδα, σε διοικητικές θέσεις µεγάλων εταιρειών και του κράτους κ.α. Αν ρίξετε µια µατιά στην κοινωνία που ζούµε, αλλά και στην ιστορία, και ψάξετε να βρείτε επιτυχηµένους ανθρώπους, θα διαπιστώσετε ότι όλοι έχουν ένα κοινό χάρισµα, είναι αξιόπιστοι - τουλάχιστον οι περισσότεροι, ή εµφανίζονται για κάποιο χρονικό διάστηµα καµουφλαρισµένοι. Αν δεν αλλάξουν, σύντοµα θα χαθούν. Για να µείνουν και να κρατήσουν αυτά που έχουν, πρέπει να είναι πάντα αξιόπιστοι, ακόµα και οι γκάνγκστερ για να επιζήσουν πρέπει να είναι φερέγγυοι µεταξύ τους.
Στο άρθρο αυτό θα ασχοληθώ όχι τόσο µε την ηθική σηµασία και το κύριο βάρος, αλλά κυρίως µε τη χρηστική σηµασία που έχει η αξιοπιστία στη ζωή µας.
Αν θέλετε να πετύχετε γενικά στη ζωή σας πρέπει να είστε αξιόπιστοι παντού, σε όλες τις φάσεις της ζωής σας, δηλαδή να λέτε µόνο αυτό που έχετε σκοπό να κάνετε και να το κάνετε.
Oι κανόνες ηθικής είναι, κατά το πλείστον, όπως ένας χάρακας που τον χρησιµοποιούµε για να χαράξουµε ευθείες γραµµές, χωρίς σκαµπανεβάσµατα. Έτσι και οι κανόνες της αξιοπιστίας ακολουθούν την ευθεία γραµµή ενός χάρακα. Άνθρωποι σε όλο τον κόσµο γνωρίζουν τις αρχές της αξιοπιστίας όπως και τα πλαίσια των ηθικών αρχών της, τα οποία κάπως διαφέρουν από λαό σε λαό. Στην τελική ανάλυση η αξιοπιστία κερδίζεται µε αξιόπιστες ενέργειες που κάνουµε και τις ενισχύουµε συνεχώς. Π.χ. οι αξιόπιστοι “ηγέτες” πρέπει να υπηρετούν τον σκοπό για τον οποίο εκλέχτηκαν και να υπηρετούν τους ανθρώπους που τους έδωσαν τη δυνατότητα να ηγηθούν.
Η αξιοπιστία ισχυροποιείται και µε τη συµµετοχή µας στη συλλογικότητα. Να έχετε ισχυρή αίσθηση του οµαδικού πνεύµατος, να είστε υπερήφανοι που είστε µέλος µιας οργάνωσης / εταιρείας, να θεωρείτε τις προσωπικές σας αξίες ως συναφείς µε αυτές της οργάνωσης, να νιώθετε συνδεδεµένοι και αφοσιωµένοι στην οργάνωση και βασικότερο όλων να έχετε την αίσθηση της ιδιοκτησίας της οργάνωσης / εται-ρείας. Oι επιχειρήσεις, µε αυτά ως γνώµονα, κατά κύριο λόγο, αξιολογούν τους υπαλλήλους τους, όπως π.χ. η General Electric στην οποία έχω εργαστεί.
Οι κανόνες ηθικής είναι, κατά το πλείστον, όπως ένας χάρακας που τον χρησιµοποιούµε για να χαράξουµε ευθείες γραµµές, χωρίς σκαµπανεβάσµατα. Έτσι και οι κανόνες της αξιοπιστίας ακολουθούν την ευθεία γραµµή ενός χάρακα. Άνθρωποι σε όλο τον κόσµο γνωρίζουν τις αρχές της αξιοπιστίας όπως και τα πλαίσια των ηθικών αρχών της, τα οποία κάπως διαφέρουν από λαό σε λαό. Στην τελική ανάλυση η αξιοπιστία κερδίζεται µε αξιόπιστες ενέργειες που κάνουµε και τις ενισχύουµε συνεχώς. Π.χ. οι αξιόπιστοι “ηγέτες” πρέπει να υπηρετούν τον σκοπό για τον οποίο εκλέχτηκαν και να υπηρετούν τους ανθρώπους που τους έδωσαν τη δυνατότητα να ηγηθούν.
Η αξιοπιστία ισχυροποιείται και µε τη συµµετοχή µας στη συλλογικότητα. Να έχετε ισχυρή αίσθηση του οµαδικού πνεύµατος, να είστε υπερήφανοι που είστε µέλος µιας οργάνωσης / εταιρείας, να θεωρείτε τις προσωπικές σας αξίες ως συναφείς µε αυτές της οργάνωσης, να νιώθετε συνδεδεµένοι και αφοσιωµένοι στην οργάνωση και βασικότερο όλων να έχετε την αίσθηση της ιδιοκτησίας της οργάνωσης / εται-ρείας. Oι επιχειρήσεις, µε αυτά ως γνώµονα, κατά κύριο λόγο, αξιολογούν τους υπαλλήλους τους, όπως π.χ. η General Electric στην οποία έχω εργαστεί.
Η διαδικασία της οικοδόµησης και της διατήρησης της αξιοπιστίας σας απαιτεί να ακολουθήσετε τα παρακάτω βήµατα: Ανακαλύψτε τον εαυτό σας, εκτιµήστε τα επιµέρους, επιβεβαιώστε τις κοινές αξίες σας, αναπτύξτε δυναµικότητα, υπηρε-τήστε ένα σκοπό και προπαντός διατηρήστε την ελπίδα.
Η απόκτηση και η διατήρηση της αξιοπιστίας δεν είναι µια απλή άσκηση. Απαιτεί επιµονή και αφοσίωση σε έναν τρόπο ζωής και δράσης, πέρα από την απλή αναγνώριση της σπουδαιότητάς της.
Ανακαλύψτε τον εαυτό σας, «Ξέρω ποιος ήµουν, ποιος είµαι και πού θέλω να είµαι», «Γνωρίζω το επίπεδο δέσµευσης που είµαι έτοιµος και διατεθειµένος να αναλάβω».
Για να είστε καλός “ηγέτης” πρέπει να ξέρετε ποιος είστε, τις αξίες σας ως άτοµο και τον καλύτερο τρόπο χρήσης αυτών των αξιών σε κάθε αλληλεπίδραση. Χωρίς να γνωρίζετε ποιος είστε, δεν µπορείτε να ηγηθείτε µε ακεραιότητα, δεν µπορεί να έχετε αξιοπιστία. Για να γίνετε “ηγέτης” πρέπει να είστε ο εαυτός σας, πρέπει να είστε ο δηµιουργός της δικής σας ζωής. Πρέπει να γνωρίζετε βασικές πτυχές του εαυτού σας, τα πιστεύω σας, τις ικανότητές σας και να εµπιστεύεστε τον εαυτό σας.
Στην Εκκλησία ο ιερός Χρυσόστοµος λέει ότι ο καθένας µας πρέπει να είναι ιερέας του εαυτού του. Τα πιστεύω σας είναι το σύνολο των αξιών και πεποιθήσεων που χρησιµεύουν ως οδηγός στις αποφάσεις σας και ενέργειές σας. Oι ικανότητές σας είναι οι γνώσεις, οι δεξιότητές σας για να µεταµορφώσετε τα λόγια σας σε δράση και η εµπιστοσύνη µάς δίνει τη βούληση να χρησιµοποιήσουµε όλες αυτές τις δεξιότητες. Για να είστε αξιόπιστοι, πρέπει να έχετε εµπιστοσύνη στις δικές σας ικανότητες, να κάνετε αυτό που πιστεύετε, ειδικά σε αβέβαιες και δύσκολες περι-στάσεις. Τα αρχικά σας βήµατα στο δικό σας ταξίδι ανάπτυξης “ηγεσίας” είναι αυτά που σας επιτρέπουν να ανακαλύψετε την πίστη σας, τις ικανότητές σας και την αυτοπεποίθησή σας.
Tο καλύτερο που µπορείτε να κάνετε για να κερδίσετε αξιοπιστία είναι να δείξετε στους άλλους ότι τους σέβεστε και τους υπολογίζετε. Αξίζει τον κόπο να τους προσεγγίσετε, να τους ακούσετε και να µάθετε από αυτούς. Μην ξεχνάτε ότι από όλους κάτι µπορούµε να µάθουµε.
Πρέπει επίσης να ακούσετε τη φιλοσοφία, τις απόψεις και τα επιχειρήµατα των άλλων. Η οικοδόµηση εµπιστοσύνης σε µια προσωπική σχέση αρχίζει µε την ακρόα-ση.
Oι αξιόπιστοι “ηγέτες” γνωρίζουν ότι πρέπει συνεχώς να αναπτύσσουν τις ικανότητες αυτών που τους ακολουθούν, να ενισχύουν την αφοσίωση των ανθρώπων τους µακροπρόθεσµα και να τους εµπνέουν καθηµερινά, να µοιράζονται αξίες και οράµατα στην πράξη, να υπηρετούν τον κοινό σκοπό µε αυτούς που τους έχουν καταστήσει δυνατούς και να επιβεβαιώνουν συνεχώς ότι δεν ενδιαφέρονται µόνο για τον εαυτό τους αλλά για τα συµφέροντα του συνόλου.
Η ικανότητα από µόνη της δεν εγγυάται αποτελέσµατα. Σε τελική ανάλυση, η αξιοπιστία κερδίζεται µέσω συγκεκριµένων ενεργειών που υποστηρίζονται και ενισχύονται διαρκώς.
Με βάση τα προηγούµενα καταλήγουµε σε αυτή την αλληλουχία: Προσέξτε τις σκέψεις σας, γιατί οι σκέψεις σας γίνονται τα λόγια σας. Προσέξτε τα λόγια σας, γιατί τα λόγια σας γίνονται οι πράξεις σας. Προσέξτε τις πράξεις σας, γιατί οι πράξεις σας γίνονται οι συνήθειές σας. Προσέξτε τις συνήθειές σας, γιατί οι συνήθειές σας γίνονται ο χαρακτήρας σας. Προσέξτε τον χαρακτήρα σας, γιατί ο χαρακτήρας σας γίνεται το πεπρωµένο σας. Να είστε προσεκτικοί µε το πεπρωµένο σας, γιατί είναι η κληρονοµιά σας και το βασικότερο στοιχείο αυτών είναι η αξιοπιστία σας.
Είναι σίγουρο ότι οι περισσότεροι κάποτε στη ζωή µας θα χρειαστεί να δανειστούµε, για να κάνουµε µία µικρή επιχείρηση, ή για να πάρουµε ένα µικρό σπιτάκι και για να το κάνουµε αυτό πρέπει να είµαστε αξιόπιστοι, όχι µόνο µε το τραπεζικό σύστηµα αλλά και στην κοινωνία που ζούµε µεταξύ των φίλων, των συναδέλφων κ.λπ. Ένα βασικό στοιχείο που εύκολα αποδεικνύει την αξιοπιστία µας είναι η πιστωτική κάρτα, γιατί µέσω αυτής το τραπεζικό σύστηµα παρακολουθεί αν είµαστε αξιόπιστοι ή όχι. Ειδικά σήµερα η αξιοπιστία απαιτείται περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη εποχή γιατί ζούµε στην οικονοµία της σύνδεσης, όπως έγραψα σε προηγούµενο άρθρο µου. Γνωρίζω ότι πολύς κόσµος λόγω της κρίσης έχει µεγάλο πρόβληµα αποπληρωµής των πιστωτικών του καρτών. Αυτό οφείλεται και στην αλόγιστη χρήση των καρτών στο παρελθόν και στο κλείσιµο των µατιών των τραπεζών, που προ κρίσης είχαν άφθονο και φθηνό χρήµα και τις έδιναν µε µεγάλη ευκολία, χωρίς να υπολογίζουν καθόλου το ρίσκο, µιας και ήταν µικροποσά, αλλά αυτά τα µικροποσά µαζεύτηκαν από όλες τις τράπεζες και έγιναν µεγάλα, µε δυσάρεστες συνέπειες. Με την ευκαιρία, επειδή υπάρχουν πολλά είδη διακανονισµών, συστήνω να κάνετε µία έρευνα, αν έχετε παρόµοιο πρόβληµα. Είναι πολύ σπουδαίο να έχετε µια πιστωτική κάρτα, αρκεί να έχετε µάθει πια… τη λογική χρήση της. Ιδιαίτερα στο εξωτερικό, όπου δεν µπορείτε να κλείσετε ξενοδοχείο, να πάτε σε περίπτωση ανάγκης σε νοσοκοµείο, γιατί µέχρι να εξακριβώσουν ποιος είστε, αν µπορείτε να πληρώσετε και τα λοιπά µπορεί να σας αφήσουν να αποδηµήσετε εις Κύριον.
Oι άνθρωποι πρέπει πρώτα να πιστέψουν στους ηγέτες και µετά να τους ακολουθήσουν πρόθυµα. Με τους πολιτικούς συµβαίνει συχνά το αντίθετο, όµως εν τέλει ισχύει ότι σε µακροχρόνιο ορίζοντα για να ηγηθείς κάπου, από µία µικρή οµάδα µέχρι να γίνεις µεγάλος διευθυντής επιχειρήσεων ή ηγέτης του κράτους, χρειάζεται αξιοπιστία. Η αξιοπιστία είναι το κλειδί µε το οποίο οι “ηγέτες” κερδίζουν την εµπιστοσύνη των ανθρώπων τους. Η αξιοπιστία είναι το βασικό συστατικό της εµπιστοσύνης. Θα έλεγα ορθότερα ότι η αξιοπιστία εµπνέει την εµπιστοσύνη και η εµπιστοσύνη προϋποθέτει την αξιοπιστία. Oλόκληρο το νοµικό σύστηµα είναι στηµένο µε βάση την εµπιστοσύνη. ∆εν βασίζεται σε συγκεκριµένη επέµβαση, στο µοντέλο, στην αναλογία των κερδών, στην κατάσταση των λογαριασµών και των αποτελεσµάτων. ∆εν βασίζεται σε καµιά απ’ αυτές τις λογικές αντιλήψεις. Oι άνθρωποι πιστεύουν στους αριθµούς και στους ανθρώπους που τους προµήθευσαν. Το σηµαντικότερο σε µία επιχείρηση δεν είναι τα κτίρια ούτε ο µηχανολογικός εξοπλισµός. Το πιο µεγάλο κεφάλαιο είναι οι άνθρωποι, οι εργαζόµενοι και η σχέση που έχουν µεταξύ τους, οι οποίοι σαν ένα σύνολο, όλοι µαζί, αποτελούν την εµπορική πίστη της. Η αξιοπιστία πάντα ήταν σηµαντική, όµως στην εποχή µας είναι πολύ πιο σηµαντική από ποτέ άλλοτε, κυρίως γιατί τώρα, την εποχή της πληροφορικής, η αξιοπιστία λόγω των µέσων µεταδίδεται πολύ γρήγορα.
Θα αναφερθώ σε ένα σχετικό παράδειγµα, παλιά λέγαµε ότι ένας δυσαρεστηµένος πελάτης µέσα σε δύο χρόνια θα το έχει πει περίπου σε άλλους 67. Σήµερα όµως, µε τα ηλεκτρονικά µέσα και την ηλεκτρονική ενηµέρωση θα είναι πολύ περισσότεροι από 67 σε πολύ λιγότερο χρόνο, ένας αριθµός που δεν µπορεί να προσδιο-ριστεί ακριβώς λόγω της ταχείας µεταφοράς δεδοµένων και πληροφοριών, γι’ αυτό χρειάζεται όπως προανέφερα, σε αυτή την εποχή µεγάλη προσοχή.
Η αξιοπιστία µας δοµείται από τα αρχικά µας βήµατα στην οικογένεια, στο σχολείο και γενικά στο περιβάλλον που ζούµε και απαιτείται µία συνεχής επιµόρφωση, µία παιδεία του πώς να καλυτερέψουµε και να διατηρήσουµε ή να αλλάξουµε τους τρόπους που καθορίζουν την αξιοπιστία µας.
Όπως είναι γνωστό σε πολλούς από σας γεννήθηκα στον Κάµπο της Χίου, σε ένα από τα πιο καλοδιατηρηµένα αρχοντικά της -είναι κάπου 350- που πριν από διακόσια περίπου χρόνια το σηµερινό Μόντε Κάρλο θα ωχριούσε µπροστά του. Εκεί είχε συγκεντρωθεί ένα µεγάλο ποσοστό του παγκόσµιου πλούτου. ∆εν είναι υπερβολή αν σας πω ότι µόνο µία οικογένεια, από αυτές τις 350 που είχαν επιχειρήσεις σε όλον τον κόσµο, συγκεκριµένα οι πέντε αδερφοί Ράλλη είχαν εταιρεία που ο προϋπολογισµός της υπερέβαινε τον προϋπολογισµό του Ελληνικού κράτους στο τέλος του 19ου αιώνα. Άλλες µετέφεραν το 35% όλων των σιτηρών της Ρωσίας µε τα πλοία τους, άλλες αγόραζαν όλη την παραγωγή µπαµπακιού της Αιγύπτου, είχαν όλη τη συγκοινωνία του Καΐρου, κάπου χίλιες άµαξες, άλλες είχαν φυτείες στην Ινδία και µέσω υποκαταστηµάτων κυριαρχούσαν στο εµπόριο της δυτικής Αφρικής και πολλές άλλες δραστηριότητες όπως παραγωγή και εµπορία δερµάτων κ.λπ και δυο µονοπωλιακά τότε προϊόντα τη µαστίχα και τα εσπεριοειδή. ∆εν µπορούσα σαν παιδί να καταλάβω γιατί υπήρχε τόσο µεγάλη συσσώρευση πλούτου σε ένα µικρό σηµείο του πλανήτη, αφού τα µονοπωλιακά προϊόντα ήταν µόνο ένα µικρό µέρος του όλου. Τελικά κατέληξα στο ότι στις συναλλαγές τους είχαν και έχουν εµπορική πίστη και αυτό το κατάλαβα διαβάζοντας για τον τραπεζίτη Ανδρέα Συγγρό που δάνεισε στην Πύλη ένα µεγάλο ποσό για να µη φαλιρίσει και του είπε ο επί των οικονοµικών, ας πούµε τότε, υπουργός του Σουλτάνου Μπέη-Ανδρέα: «Το δάνειο το πήρα από σένα γιατί είσαι Χίος και έχετε εµπορική πίστη». Όπως στο Lloyds στο Λονδίνο έλεγαν για τις συναλλαγές «My word is my bond» (ο λόγος µου είναι συµβόλαιο), το αυτό συµβαίνει ακόµα και σήµερα µε τη Χιώτικη ναυ-τιλία που κατέχει περίπου το 50% της Ελληνικής ναυτιλίας. Πιστεύω ότι ένας από τους λόγους αυτής της επιτυχίας είναι το νοικοκυριό, που λέµε εµείς, των Χιωτών (πάλι για τα γένια µας ….). Κάτι παρόµοιο συνέβαινε και µε τον Robert Bosch, ιδρυτή της οµώνυµης “αυτοκρατορίας”, που το 1921 είπε: “Πάντοτε δρούσα µε την αρχή ότι θα προτιµούσα να χάσω χρήµατα παρά την αξιοπιστία µου”.
Ανέφερα όλα αυτά σαν ένα γλαφυρό επίλογο, για να δώσω τη διάσταση που έχει στη ζωή µας η αξιοπιστία και επίσης θέλω να προσθέσω ότι αν, για κάποιον λόγο, χαθεί, πάντα υπάρχει τρόπος να την ξανακερδίσουµε, αρκεί να έχουµε εµπιστοσύνη στον εαυτό µας, να κάνουµε την επανάκτησή της αυτοσκοπό και προπαντός να πιστεύουµε στην ηθική διάστασή της.
Τελειώνω τονίζοντας ότι εµπορική πίστη που δεν συνοδεύεται από ηθική αξιοπιστία είναι µειωµένης αξίας.
