Πριν από πολύ καιρό είχα γράψει ένα άρθρο για τη διατροφή και επειδή είχε µεγάλη απήχηση τολµάω και τώρα να γράψω ένα παρόµοιο. Πρόσφατα διάβασα τέσσερα βιβλιαράκια του Mr. Mark Hyman (µετάφραση Χριστίνα Ιλιάσα), που είχε ο Επενδυτής, τα οποία αναφέρονται στον µεταβολισµό. Θα προσπαθήσω, λοιπόν, να σας µεταφέρω τα σηµεία που νοµίζω ότι είναι ενδιαφέροντα. Μιας και οι δηµοσιεύσεις γύρω από τη δίαιτα και την παχυσαρκία δίνουν και παίρνουν και ενδιαφέρουν πολύ κόσµο και έτσι «πουλάνε», που λέµε κι εµείς οι «επαγγελµατίες» και ερασιτέχνες δηµοσιογράφοι, έτσι κι εµείς δεν µπορούµε να αποφύγουµε την ρότα της εποχής και να µην µπούµε στον πειρασµό της «διαβασιµότητας». Το θέµα έχει να κάνει κυρίως µε το µεταβολισµό.
Τι είναι ο µεταβολισµός και τι σχέση έχει µε το βάρος; O «µεταβολισµός» είναι στην ουσία το σύνολο των χηµικών αντιδράσεων του σώµατος, η τελική χορογραφία των µορίων που καθορίζουν την υγεία ή την ασθένεια.
Η συµπεριφορά µας απέναντι στο φαγητό, η ποιότητα των τροφών και οι αλλαγές στο περιβάλλον µας, τα επίπεδα του στρες και η σωµατική δραστηριότητα επηρεάζουν τον τρόπο µε τον οποίο ο µεταβολισµός επεξεργάζεται τις τροφές, καίει θερµίδες και ρυθµίζει το βάρος µας.
Η τροφή είναι ναρκωτικό. Η τροφή είναι φάρµακο. Μας το έµαθε αυτό ο Ιπποκράτης πριν από αιώνες. Το αν αποτελεί καλό ή κακό φάρµακο εξαρτάται από το πώς τη χρησιµοποιείτε. «Βρισκόµαστε στη µέση µιας ιατρικής επανάστασης που επιτέλους ανακάλυψε το µυστικό για τη µόνιµη απώλεια βάρους. Αυτό το επίτευγµα µπορεί να λύσει το πρόβληµα παχυσαρκίας, που ταλαιπωρεί πολλούς ανθρώπους σήµερα», όπως ισχυρίζεται ο Dr. Hyman. Αυτή η ιατρική επανάσταση βασίζεται στη Γονιδιακή ∆ιατροφή η ∆ιατροφογενετική -την επιστήµη που ασχολείται µε το πώς επιδρά η τροφή στα γονίδιακαι υπόσχεται να αλλάξει τον µεταβολισµό µας, να µας βοηθήσει να χάσουµε βάρος, να το διατηρήσουµε και να είµαστε υγιείς για όλη µας τη ζωή.
Το ανθρώπινο σώµα είναι σχεδιασµένο να παίρνει βάρος και να το διατηρεί µε οποιοδήποτε κόστος Από αυτό εξαρτάται η επιβίωσή µας. Ισχυρές γενετικές δυνάµεις ελέγχουν τη συµπεριφορά επιβίωσής µας. Έχουµε εξελιχθεί εδώ και εκατοντάδες χιλιάδες γενεές κάτω από συνθήκες έλλειψης τροφής. Τα γονίδια και τα µόρια που ελέγχουν τη συµπεριφορά µας στο φαγητό διαµορφώθηκαν από τις συνθήκες αυτές. Το DNA µας σχεδιάστηκε να αποθηκεύει το λίπος από την περίοδο που ο άνθρωπος έπρεπε να ψάχνει την τροφή του στη φύση. Παρά τα δισεκατοµµύρια που ξοδεύονται για το αδυνάτισµα σήµερα, δεν υπάρχει µαγική δίαιτα, χάπι ή άσκηση που να εγγυάται την απώλεια βάρους. Μόνο το 2-6% των προσπαθειών αδυνατίσµατος πετυχαίνουν µακροπρόθεσµα κατά τον Heyman. Η παχυσαρκία αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου στη χώρα, αυξάνοντας το ποσοστό εµφάνισης καρδιοπαθειών, εγκεφαλικών, καρκίνου, άνοιας και διαβήτη. Αν είστε υπέρβαροι στα 20, το προσδόκιµο ζωής σας είναι κατά 13 χρόνια µικρότερο συγκριτικά µε τα άτοµα που έχουν φυσιολογικό βάρος.
O µεταβολισµός µετριέται σε κατάσταση ανάπαυσης το RMR, δηλαδή πόσες θερµίδες καίµε όταν καθόµαστε Όλα έχουν σχέση µε το κεντρικό τµήµα του εγκεφάλου. Αυτό είναι το τµήµα του εγκεφάλου που αναπτύσσεται πρώτο και µοιάζει µε εγκέφαλο ερπετού και ελέγχει τις συµπεριφορές επιβίωσης δηµιουργώντας ορισµένες χηµικές αντιδράσεις τις οποίες δεν ελέγχουµε. Υπάρχουν τρείς βασικές συµπεριφορές επιβίωσης που ελέγχονται από τον πρωτόγονο εγκέφαλο. 1. Η αντίδραση µάχης ή φυγής (να γλιτώσει ο άνθρωπος από τα άγρια ζώα). Τότε, αυτόµατα συγκεντρώνεται όλο το αίµα στα πόδια του και πολλαπλασιάζονται οι δυνάµεις του. 2. Η συµπεριφορά διατροφής. 3. Η συµπεριφορά αναπαραγωγής (sexdrive).
Το sexdriveείναι η δεύτερη πιο ισχυρή ορµή µετά το φαγητό και αυτό που αποτελεί δικαιολογία για τους «άπιστους», γιατί δεν υπάγεται στην λογική ή τη βούληση. Συν τοις άλλοις, προστέθηκε και ο σεξουαλικός εθισµός σαν αρρώστια σύµφωνα µε το πρόσφατο τεύχος του Time Magazine. Έτσι, αυτό αποτελεί ακόµα έναν άσσο στο µανίκι των απίστων. Ακόµα, αυτοί είναι δύο λόγοι για να γλιτώσουν και τη διατροφή…
Η συµπεριφορά διατροφής ελέγχεται από τον εγκέφαλο χωρίς τη θέλησή µας. Παίζει ρόλο πόσο τρώµε για να µην είµαστε σε κατάσταση λιµοκτονίας Η βασική ενέργεια που χρειάζεται για να λειτουργεί ο µεταβολισµός µας σε κατάσταση ανάπαυσης, το RMR, είναι 20 φορές το βάρος π.χ: 80kg x 20=1600 θερµίδες/ηµέρα. Με λιγότερες από αυτές ο οργανισµός ενεργοποιεί το σύστηµα συναγερµού και µας φέρνει σε κατάσταση λιµοκτονίας, η οποία επιβραδύνει τον µεταβολισµό. Έχουν γίνει πειράµατα για ανθρώπους που παίρνουν λιγότερες θερµίδες από το RMR τους και δεν χάνουν βάρος, αντίθετα αυτοί που παίρνουν λίγο παραπάνω π.χ. 5% περισσότερες θερµίδες χάνουν βάρος. Η θερµίδα είναι µια µονάδα ενέργειας, που χρειάζεται για να αυξήσει τη θερµοκρασία ενός γραµµαρίου κατά 1° C και αυτές τις παίρνουµε από τα τρόφιµα. Όλες οι θερµίδες δεν είναι το ίδιο γιατί απορροφώνται µε διαφορετικό τρόπο από τον οργανισµό και εξαρτώνται π.χ. αν η τροφή έχει ίνες, δεν είναι το ίδιο 600 θερµίδες φασόλια (µια φασολάδα) µε 600 θερµίδες µακαρόνια. Η τροφή που περνάει γρηγορότερα στο αίµα συµβάλει στην αύξηση του βάρους.
Πλήρεις τροφές είναι οι ακατέργαστες όπως προϋπήρχαν στη φύση. Αυτές είναι που µιλούν στα γονίδιά µας, ενώ τις κατασκευασµένες από τον άνθρωπο δεν ξέρουν πώς να τις επεξεργαστούν.
Πλήρεις τροφές • Πλούσιες σε ίνες. Όσπρια, πλήρη δηµητριακά (µαύρο ψωµί), φρούτα, λαχανικά, ξηροί καρποί, σπόροι. • Με Καλές πρωτεΐνες. Όσπρια, ξηροί καρποί και σπόροι, αυγά, ψάρια, άπαχα πουλερικά, αρνί, χοιρινό, µοσχάρι, • Με Υγιεινό λίπος. Ιχθυέλαιο, παρθένο λάδι, φυτικά έλαια όπως καρυδέλαιο και σησαµέλαιο, αβοκάντο, ελιές, καρύδα, ξηροί καρποί, σπόροι. • Με Υγιεινούς υδατάνθρακες. Λαχανικά, πλήρη δηµητριακά, όσπρια, φρούτα, ξηροί καρποί και σπόροι. • Αν θέλουµε να φάµε µια συγκεκριµένη τροφή πρέπει να αναρωτηθούµε αν αυτή είναι µια τροφή που έτρωγαν οι πρόγονοί µας. Αν όχι πρέπει να µείνουµε µακριά. • Το πότε τρώµε είναι εξίσου σηµαντικό µε το τι τρώµε. Πρέπει να τρώµε πρωινό, να µοιράζουµε το φαγητό καθ' όλη τη διάρκεια της ηµέρας και να µην τρώµε τουλάχιστον δυο ώρες πριν τον ύπνο. • Όταν κοιµόµαστε ο οργανισµός µας αναρρώνει και αναπτύσσεται, ενώ ταυτόχρονα αποθηκεύει και αναπτύσσεται. • Το σώµα επιβραδύνει το µεταβολισµό κατά τη διάρκεια του ύπνου και αποθηκεύει µε τη µορφή λίπους. • Η απόλαυση του φαγητού είναι εξίσου καλή για το µεταβολισµό, για να λειτουργήσει σωστά το πρωκτικό και το νευρικό µας σύστηµα πρέπει να είµαστε χαλαροί. • Όταν έχουµε άγχος, το φαγητό δεν χωνεύεται σωστά και οι ορµόνες του στρες επιβραδύνουν το µεταβολισµό και όταν τρώµε γρήγορα τρώµε περισσότερο, γιατί το στοµάχι χρειάζεται είκοσι λεπτά να στείλει µήνυµα στον εγκέφαλο ότι χόρτασε. • Το κοινωνικό φαγητό µε φίλους και µε την οικογένεια έχει καλύτερο µεταβολισµό, στην περίπτωση δε που τρώτε µε ένα ευχάριστο avec, τότε ο µεταβολισµός πηγαίνει «στο τετράγωνο» και ακολουθεί το λογαριασµό για την σαµπάνια… Αυτό βέβαια δικαιολογεί τη φόρµουλα Μπερλουσκόνι, που δεν παίρνει βάρος λόγω «συνεστιάσεως» µε µοντέλα… Ένας από τους λόγους που οι Γάλλοι δεν παχαίνουν σαν τους άλλους λαούς (συν το κρασί) είναι γιατί τρώνε περισσότερο µη επεξεργασµένες τροφές σε µικρότερα και µακρύτερα γεύµατα. • Όταν τρώµε και έχουµε στρες να µην παχύνουµε, τότε δεν παχαίνουµε µόνο από τις θερµίδες, αλλά και από την επιβράδυνση του µεταβολισµού λόγω στρες. • Υγιεινά λίπη όπως το ελαιόλαδο, οι ξηροί καρποί, το ιχθυέλαιο, περιέχουν ωµέγα3 λιπαρά, εισχωρούν στα κύτταρα και επικοινωνούν µε το DNA ενεργοποιώντας συγκεκριµένα γονίδια, που µας βοηθούν συγκεκριµένα να κάψουµε περισσότερο λίπος, βελτιώνουν το σάκχαρο, διορθώνουν τα επίπεδα της ινσουλίνης και µειώνουν την φλεγµονή (σηµαντικό για την απώλεια βάρους), τα λίπη είναι ένα από τα βασικά µέρη της διατροφής που ελέγχει τα γονίδια, το βάρος και τις φλεγµονές. • Το άσπρο ψωµί, η ζάχαρη, τα ζυµαρικά, το άσπρο ρύζι και οι πατάτες είναι άµυλα, απορροφώνται γρήγορα και µετατρέπονται γρήγορα σε ζάχαρη. • Πρέπει να τρώµε συχνά. Αν τρώµε συχνά και τακτικά περίπου την ίδια ώρα κάθε µέρα, θα τρώµε λιγότερο, θα καίµε περισσότερο λίπος και θα µειώνουµε τα επίπεδα της χοληστερόλης και της ινσουλίνης. Με το πρωινό ενεργοποιείται ο µεταβολισµός και διατηρείται όλη την ηµέρα.
Το στρες απελευθερώνει κορτιζόνη, µια ορµόνη που πυροδοτεί στο αίµα µας µια σειρά χηµικών γεγονότων που µας κάνει να παίρνουµε βάρος. Μπορούµε να σταµατήσουµε τη διαδικασία απλώς µε το να χαλαρώσουµε. Υπάρχουν πολλοί τρόποι χαλάρωσης. Αυτές που δεν ήξερα πόσο αποτελεσµατικές είναι, είναι η σάουνα και το χαµάµ, οµαδικό και µη βοηθούν στην αποβολή τοξινών που ενεργοποιούν την αντίδραση του στρες. Oι µισοί άνθρωποι έχουν φλεγµονή και δεν το γνωρίζουν. Κλασικά σηµάδια είναι ο πόνος, το οίδηµα, ο ερεθισµός, κάψιµο όπως πονόλαιµος ή µια µολυσµένη πληγή. Ευθύνεται για πολλές ασθένειες και για την παχυσαρκία. O οργανισµός αµύνεται και αποθηκεύει λίπος (οξείδωσης). Τα µιτοχόνδρια µετατρέπουν τις θερµίδες από οξυγόνο σε ενέργεια. Oι ελεύθερες ρίζες είναι το καυσαέριο που είναι υπεύθυνο για το οξειδωτικό στρες. Το οξυγόνο αρέσκεται να είναι σε ζεύγη. Oι ελεύθερες ρίζες είναι µία µορφή οξυγόνου που περιέχει µόνο ένα µόριο και ψάχνει να κλέψει ένα ηλεκτρόνιο από κάποιο άλλο, σαν να θέλει να κλέψει την γυναίκα του αλλουνού. Το µόριο από το οποίο κλέβεται καταστρέφεται ή οξειδώνεται και έτσι γίνεται το εσωτερικό σκούριασµα. Η οξείδωση είναι φυσική διαδικασία όταν όµως αυξάνεται καταστρέφει τα κύτταρα πράγµα που οδηγεί σε πρόωρη γήρανση, ασθένειες και αύξηση βάρους. Τα µιτοχόνδρια είναι εργοστάσια του κυττάρου. Το 5% του οξυγόνου που καταναλώνουµε παράγει τις ελεύθερες ρίζες. • O ρυθµός µε τον οποίο τα µιτοχόνδρια µετατρέπουν την τροφή σε ενέργεια ονοµάζεται µεταβολικός ρυθµός. Η απάντηση στην αύξηση του ρυθµού είναι η άσκηση, ο καλύτερος τρόπος να αυξήσουµε τον αριθµό των µιτοχονδρίων. • Γενετικά είµαστε σχεδιασµένοι να κινούµεθα, πρέπει να γυµναζόµαστε - έτσι αυξάνεται και ο µεταβολισµός µας. (βλέπε προηγούµενο άρθρο µου «Γυµνάζοµαι για να γίνω και να παραµείνω υγιής»). • Η ινσουλίνη, η κορτιζόνη και οι ορµόνες του θυρεοειδή είναι οι βασικές ορµόνες που ελέγχουν τον µεταβολισµό. • 20% των γυναικών και το 10% των ανδρών έχουν νωθρό µεταβολισµό, οι µισοί δεν γνωρίζουν το πρόβληµα, ο Dr. Humani προτείνει ενδελεχή εξέταση του θυρεοειδούς στους υπέρβαρους. Λέει ότι πολλοί γιατροί δεν γνωρίζουν πώς να το θεραπεύσουν. • Oι περισσότεροι από εµάς δεν οργανώνουµε τα φάρµακά µας. Έτσι φτάνουµε στο σηµείο να πεινάµε και να τρώµε ότι βρίσκουµε µπροστά µας και αυτός είναι ο χειρότερος τρόπος διατροφής. • Ζούµε σε ένα πολιτισµό που µας έχει πείσει ότι οι ανθυγιεινές τροφές είναι καλές για εµάς.
Στις βασικές συνταγές του Υπερµεταβολισµού περιλαµβάνονται: Πρωτεΐνες στο καθηµερινό πρωινό αυγά, µείγµα πρωτεϊνών, ξηρούς καρπούς. • Τρώτε κάθε τρείς - τέσσερις ώρες για να διατηρήσετε φυσιολογικά επίπεδα γλυκόζης. • Τρώτε µικρά σνακ που περιλαµβάνουν πρωτεΐνες όπως µια χούφτα αµύγδαλα και άλλους ξηρούς καρπούς όπως καρύδια και ένα φρούτο τουλάχιστον το πρωί. • Μην τρώτε τρείς ώρες πριν τον ύπνο. • Επιλέγετε ακατέργαστη τροφή κατά το δυνατό. • Το σκόρδο και το κρεµµύδι µειώνουν την χοληστερόλη, είναι αντιφλεγµονώδη και συµβάλλουν στην αποτοξίνωση. • Σοκολάτα µόνο µαύρη έως 60γραµ. την ηµέρα. • Μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων στη δύση έχουν έλλειψη ω λιπαρών.
O υπερµεταβολισµός έχει σχέση µε την τροφή, την βασική κατανόηση των λειτουργιών του οργανισµού και µε την χρήση εργαλείων που θεραπεύουν τον µεταβολισµό που υπολειτουργεί. ∆εν είναι δίαιτα, είναι ένας τρόπος ζωής και διατροφής που τρέφει και θεραπεύει το σώµα στο βαθύτερο επίπεδο. Η παχυσαρκία µεγαλώνει συνεχώς και αναµένουµε πολλές ανακαλύψεις αν και η ∆ιατροφογενετική βρίσκεται ακόµα σε εµβρυικό στάδιο. Ωστόσο, οι διάφορες µελέτες που υπάρχουν είναι αρκετά εµπεριστατωµένες και µπορούν να βοηθήσουν σηµαντικά στην καταπολέµηση της παχυσαρκίας. Για όσους από εσάς θέλουν να εµβαθύνουν µπορούν να αποταθούν στα βιβλιαράκια ή στο Internet. Υπάρχει πληθώρα από πληροφορίες. Σηµασία έχει να σας κινήσει το ενδιαφέρον για περαιτέρω ενηµέρωση ειδικά για τους ευρύχωρους κατά Λαζόπουλο. Η τροφή είναι ναρκωτικό και φάρµακο συγχρόνως και χρειάζεται σωστή χρήση και γνώση των βασικών.
Νοµίζω ότι είναι επιτακτική η ανάγκη να ασχοληθούµε όλοι µε την διατροφή και το βάρος µας από µικρή ηλικία και πρέπει να έχουµε και τις απαιτούµενες γνώσεις. Π.χ. Είναι απαράδεκτο να ρωτώ κάποιον υπέρβαρο και να µην ξέρει τι είναι οι θερµίδες και πόσες έχει µια µερίδα τηγανιτές πατάτες. Ή να µη γνωρίζει τις καταστροφικές συνέπειες του αλατιού ή της ζάχαρης. Γενικά η µη ενασχόληση µε το πολύ σηµαντικό θέµα της διατροφής είναι το µονοπάτι που οδηγεί σε βαριές αρρώστιες.
Γι' αυτό ευελπιστώ ότι µε αυτό το άρθρο διαλεύκανα ορισµένα βασικά στοιχεία για το θέµα.
